اندیشۀ یهودیان در ایجاد کنیسه نمونۀ موردی: محلۀ جویباره در اصفهان

مطالعۀ کنیسه، مطالعۀ تاریخ اسراییل است. هیچ دوره‌ای از زیستن، بدون کنیسه که محل عبادت عمومی و آموزش مذهبی ا‌ست قابل ‌تصور نیست. خیلی زود کنیسه به مرکز اصلی یهودیت تبدیل و به همین دلیل بعدها پس از پراکندگی یهود، باور و آیین‌های یهودیان حفظ شد. کنیسه مرکز فعالیت‌های جامعۀ یهود و معبد اورشلیم مرکز کل یهودیان بود. در حقیقت کنیسه برای جوامع پراکندۀ یهود، جایگاه مقدس کوچکی برای جبران و فقدان معبد اصلی بود. بنابراین، صرف ‌نظر از این‌که چگونه جزئیات ساخت کنیسه می‌تواند در کشورهای مختلف متفاوت باشد، بنای کنیسه، نیایش و آیین‌های آنان، مهم‌ترین تجلی یهودیت بوده است، و هدف اصلی آن ایجاد اتحاد میان یهودیانی‌ بوده که در سراسر جهان پراکنده شده بودند. مهمترین هدف این مقاله معرفی نحوۀ شکل‌گیری اندیشۀ یهودیت در ساخت کنیسه است. با این فرض که اندیشۀ یهودیت چه تأثیری بر ساخت کنیسه در محلۀ جویبارۀ اصفهان می‌گذارد و پژوهش با طرح تحقیق تفسیری_تاریخی به پرسش‌های تحقیق و به چگونگی تأثیر اندیشۀ یهودیت در معماری کنیسه‌های اصفهان می‌پردازد. همچنین به این مهم می‌پردازد که چگونه می‌توان با برداشت میدانی از کنیسه‌های محلۀ جویباره اصفهان به شکل‌گیری کنیسه در ایران پی برد؟ این نوشته ابتدا به شکل‌گیری مذهب یهود، تاریخ یهودیت در ایران از جمله، اصفهان و اندیشۀ یهودیان در ساخت کنیسه پرداخته و سپس با برداشت میدانی از محلۀ جویباره چند نمونه از کنیسه‌ها را مورد تحلیل و بررسی قرار می‌دهد. شناخت و دسته‌بندی معماری کنیسه‌های اصفهان می‌تواند در درک بهتر فضای کنیسه مؤثر واقع شود.